فری استال سیستمی است که برخلاف روش دامپروری های سنتی که دارای استراحتگاه های گروهی دام می باشند، سلول های انفرادی برای استراحت دام ها طراحی می شود. هدف از جایگاه انفرادی فری استال، آسایش دام، کیفیت و راندمان تولید شیر می باشد.

مزایای فری استال:
کاهش ميزان لنگش در دام
افزايش ظرفيت نگهداري دام در واحد سطح
افزايش مدت زمان استراحت و نشخوار دام در حالت دراز كش
افزايش ضريب سلامت دام
كاهش نيروي انساني به دلیل قرار گرفتن دام به صورت خودکار در جایگاه شیردوشی
كاهش هزينه هاي تعويض بستر
كاهش ميزان آسیب به پستان دام
انتخاب بستر فری استال
هدف از بستر فری استال تهیه سطحی مناسب برای راحتی گاو و ایجاد زیرسازی مناسب برای نشستن و استراحت گاوها می باشد. بسیاری از ترکیبات فری استال، در طول سال ها و با هزینه ها و نتایج متفاوت امتحان شده اند. به طور مثال گاوها از اصطبل های بتنی خوششان نمی آید مگر اینکه سطح بستر ضخیمی در بالای آن ها قرار بگیرد.
ویژگی های بستر فری استال:
قیمت مناسب
رسیدگی و نگهداری
انواع بستر فری استال:
انواع بستر فری استال به دو نوع ارگانیک (آلی) و غیر ارگانیک (غیر آلی) تقسیم بندی می شود. که در ادامه تعدادی از آن ها را نام می بریم:
بستر آلی: کاه، خاک اره، کود، کاغذ خرد شده و سایر مواد آلی سطح بستر به طور موفقیت آمیزی روی پایه های بتنی استفاده شده اند، اما بررسی اقتصادی آن ها مقرون به صرفه نمی باشد.

بستر فری استال غیر ارگانیک:
بستر خاک رس، شن و ماسه: راحتی گاو را فراهم می کنند اما نیاز به تلاش زیادی برای نگهداری دارند زیرا گاوها سوراخ های بزرگی را در اصطبل حفر می کنند.
بستر لاستیکی: به نظر می رسد گاوها لاستیک را در استال خود دوست داشته و نیاز به بستر کاهش می یابد، اما نصب صحیح لاستیک ها بسیار مهم است. لاستیک ها باید هم اندازه و در کنار هم قرار بگیرند و با دقت با مواد بسته بندی شوند تا در جای خود ثابت شوند.

معایب بستر فری استال لاستیکی:
لاستیک ها می توانند حذف بسترهای کثیف را دشوار کنند.
کفی های لاستیکی سخت خاصیت لغزندگی ایجاد می کنند.
برخی از بسترهای لاستیکی در مدت زمان کوتاهی از بین می روند.
فاکتورهای طراحی فری استال:
برای ساخت استال توجه به دوام و استحکام اجزا بسیار مهم است. اجزاء مورد استفاده در استال باید محکم، با دوام و با حداقل احتمال آسیب باشند. با توجه به تنوع بسیاری که در سایز، نوع و مصالح مورد استفاده در دیواره ها و کفپوش استال ها به کار می رود همواره اصلی ترین نیاز فراهم کردن آرامش و بهداشت گاو ها برای تولید هرچه بهتر و بیشتر شیر می باشد.
اجزاء اصلی فری استال:
دیواره
کفپوش (بستر استال)
نرده های گردنی
تخته سینه
لبه ی فری استال
طراحی فری استال مبتنی بر تشک:
طراحی فری استال مبتنی بر تشک در ابعاد مختلف برای گاوها بسته به نوع حیوان متفاوت است. در حقیقت فری استالهایی که خیلی بزرگ هستند، هزینه بیشتری برای ساختن داشته و منجر به ایجاد گاوهای کثیف و یا نیروی کار اضافی برای تمیز نگه داشتن غرفهها میشوند. غرفه های خیلی کوچک منجر به افزایش صدمات و میزان معدوم سازی و احتمال کاهش شدید تولید شیر می شوند زیرا گاوها تا آنجا که ممکن است از غرفه ها استفاده نمی کنند.
انواع کف پوش فری استال:
خاک فشرده شده
بتن
تشک
کفی های لاستیکی (سخت و نرم)
بستر ساز فری استال تیداپارس:
ماسه ریز، آهک پاش و یا بستر ساز فری استال دستگاهی است که با توجه به انتخاب بستر در سالن های دامداری به زیر پای دام طراحی و ساخته شده است. بسترساز فری استال تیداپارس در حجم مخزن 1 تن و عرض پاشش متفاوت در دو مدل 2 چرخ و 4 چرخ تولید می شوند.
ماشین ماسه ریز فری استال تیداپارس در دو مدل یکطرفه و دو طرفه مناسب برای ریزش ردیفی کود در کنار استال ها با بالا بردن سرعت کار، کیفیت کار را در ظرفیت های مختلف سالن های دامپروری افزاش می دهد.

ویژگی های دستگاه بستر ساز ماسه ریز فری استال تیداپارس:
دو ظرفیت حجم مخزن (4 و 7 مترمکعب)
تنظیم اندازه نوار نقاله، برای ریزش ماسه، آهک و بستر دلخواه برای ریزش در کف سالن
نوار نقاله موجود در ماسه ریز فری استال تیداپارس دارای سرعت بالا و عرض پاشش 1 تا 8 متر
دریچه ریزش ماسه با خروجی یکنواخت و قابل تنظیم
امکان ریزش انواع بستر فری استال، کودهای دامی (کود گاوی، کود گوسفندی، کود مرغی) و …
مجهز به خردکن و سرند
طرح های تقسیم فری استال:
در حال حاضر طرحهای مختلف جداکننده استال ها وجود دارد که اغلب با نامهایی مانند خیزش جانبی، حلقه عریض، حلقه مستقیم و … به بازار عرضه می شوند. با نصب جداکننده استالها و ایجاد فضای اضافی، گاوها می توانند به راحتی در پشت اصطبل راه بروند ویا وارد فضای گاو دیگری شوند. در صورت وجود فضای کم ممکن است گاوها هنگام ورود به غرفه صدمه ببینند و یا با جداکننده برخورد کنند. انبارهایی که طول غرفههای متفاوتی دارند، باید دارای تقسیمکنندههای طول متفاوت باشند.

ویژگی های ساخت فری استال:
یکی دیگر از ابعاد مهم، فاصله از بالای ریل پایینی تقسیم کننده غرفه تا سطح پایه استال است. اگر جداکننده غرفه فضای کافی برای سر حیوان فراهم کند، ریل پایینی باید به اندازه کافی بلند باشد تا حیوان را از خزیدن روی آن منصرف کند. مشاهدات میدانی نشان می دهد که ریل پایینی باید حداقل 30 سانتی متر بالاتر از سطح استال باشد. در گذشته تولیدکنندگان نارضایتی خود را از طرحهای حلقه بسیار پهن گزارش کردهاند، زیرا گاوها در آنها گیر کرده و گاوها را تشویق می کردند تا در یک زاویه درون اصطبل خود بخوانبند.
یک فری استال خوب چه ویژگی هایی دارد؟
استال هایی که دارای ردیفی از غرفه های سر به سر می باشند به حیوانات اجازه می دهد تا به داخل استال روبروی خود خیز بردارند. این ویژگی باعث صرفه جویی در فضا می شود، اما همچنین می تواند منجر به خروج حیوانات از جلوی غرفه یا گیرکردن بین ریل های گردنی در حالی که ایستاده اند و سعی می کنند از آن عبور کنند، شود. این امر به ویژه در مورد طرح های جدیدتر با قرارگیری ریل های گردنی بالاتر صدق می کند. برای جلوگیری از این امر، ممکن است یک عامل بازدارنده (تسمه، کابل یا لوله) بین ردیفهای غرفهها قرار داده شود. این لوله باید به اندازهای بلند باشد که گاو بدون مانع به جلو بیفتد، اما به اندازهای پایین باشد که از خروج او از طویله مجاور جلوگیری کند.

نتیجه گیری:
فریم فری استال برای سالن های دامپروری در جهت فراهم نمودن آسایش و راحتی گاو ها و در نهایت بهبود کمیت و کیفیت شیر تولیدی می باشد. نقش مکانیزاسیون در سیستم های فری استال به منظور سرعت بالا، ریزش یکنواخت بستر و کود و قابلیت ریزش انواع بستر های فری استال از جمله ماسه قابل توجه دامپروران قرار گرفته است. یکی از مهمترین فاکتورهای سیستم فری استال دستگاهی با حجم مخزن مناسب، عرض پاشش قابل توجه و دریچه ریزش مناسب با انواع بستر ها می باشد که از بارزترین ویژگی های بسترساز فری استال تیداپارس می باشد.
فاطمه صفایی (مدیر بخش تحقیق و توسعه کشاورزی شرکت تیداپارس)
09103218554
فائقه اصانلو (مدیریت شرکت تیداپارس)
09904823436
WWW.TIDAPARS.COM