پژمردگی فوزاریوم (fusarium wilt) یکی از اصلی ترین بیماری های خانواده کدوئیان است که می تواند باعث از بین رفتن کامل محصول در گلخانه و مزارع تجاری شود. محصولات زراعی آسیب دیده در خانواده Cucurbitaceae شامل خیار، خربزه (طالبی)، کدو تنبل، کدو تابستانی، کدو زمستانه و هندوانه است.

بسیاری از شیوه های کشاورزی به دلیل تنش های محیطی متعدد از جمله برنامه های زراعی، اصلاحی و ژنتیکی تغییر کرده اند. پیوند یک تکنیک مهم زراعی است که می تواند در هزینه ها و زمان برنامه های اصلاحی بسیار موثر باشد. سبزیجات پیوندی روی پایه های مقاوم می توانند با اهداف مختلفی از جمله مدیریت بیماری های ناشی از خاک مانند Fusarium oxysporum، افزایش تحمل گیاه به تنش های غیرزیستی مانند تنش گرمایی و افزایش جذب آب و مواد مغذی انجام شود.

 

فوزاریوم Fusarium Oxysporum

عامل بیماری پژمردگی فوزاریومی در گوجه فرنگی و خیار قارچ Fusarium Oxysporum f. sp conglutinans می باشد. قارچ فوزاریوم از طریق بافت خاک و بافت آلوده گیاهی در تمام سطح مزرعه انتشار می یابد. قارچ فوزاریوم در خاک های مرطوب و دمای 28 درجه سانتی گراد و در زمان کمبود عناصر نیتروژن، فسفر و کلسیم به شرایط بهینه خود رسیده و با دریافت بیش از اندازه کودهای آمونیاکی شدت بیماری زایی افزایش می یابد.

 

پژمردگی فوزاریوم در گوجه فرنگی Tomato fusarium wilt

 پژمردگی و زرد شدن برگ‌ها در گره های پایینی
 تغییر رنگ آوندها به قهوه‌ای
 کندی و توقف رشد، در نهایت خشک شدن بوته
 مرگ گیاهچه در مرحله ابتدایی رشد (نشایی(
 لکه های تیره رنگ به اندازه دو تا سه سانتی متر روی ریشه آلوده
 بافت های آوندی تیره در برش عرضی از ساقه

 

 

راهکارهای افزایش مقاومت به پژمردگی فوزاریومی گوجه فرنگی Tomato fusarium wilt

 حذف کامل بوته‌ی بیمار
 تناوب زراعی
 کاشت ارقام مقاوم به فوزاریوم
 کنترل سایر آفات و بیماری های خاکزی

 

 

علائم قارچ فوزاریوم در خیار Cucumis sativus L

 قابلیت آلودگی در تمام سنین رشدی خیار
 پوسیدگی اطراف طوقه
 زخم‌های قهوه‌ای در اطراف ساقه
 پژمردگی و فرایند رنگ‌پریدگی در برگ‌ها و زردشدن بوته
 تغییر رنگ بافت‌های داخلی ریشه و ساقه
 عقب ماندگی از رشد، پژمردگی و در نهایت نابودی بوته
 در شرایط مرطوب بافت قارچی صورتی یا خاکستری رنگ در قسمت‌های آلوده

 

 

 

راهکارهای افزایش مقاومت به پژمردگی فوزاریومی در خیار Fusarium wilt

 انتخاب ارقام مقاوم
 عدم رطوبت بیش از میزان توصیه شده
 عدم استفاده از کود دامی نپوسیده
 حذف بقايای آلوده گياهی
 تهويه مناسب خاک
 کنترل اتمسفر گلخانه برای دما و رطوبت
 حذف علف های هرز
 کنترل شیمیایی و بیولوژیکی
 انتخاب بذر هایی با سلامت کامل و از قبل ضدعفونی شده
 انتخاب پایه های مقاوم کدوئیان برای پیوند
 کاربرد کودهایی بر پایه عناصر روی و منگنز
 القای مقاومت از طریق موادی مانند بتا آمینو بوتریک اسید
 محلول پاشی بوته های خیار با اسید سالیسیلیک
 سمپاشی با بردوفیکس

 

 

پیوند، جایگزین مقابله شیمیایی پژمردگی فوزاریوم درکدوئیان

بحث اولیه برای پیوند کدوئیان جلوگیری از ایجاد بیماری توسط پاتوژن های خاکزاد است زمانیکه راهکارهای شیمیایی و ژنتیکی برای مدیریت بیماری ها در دسترس نمی باشد. علاوه بر این، پیوند امکان پاسخ سریع نسل های پاتوژن جدید را فراهم می‌کند و در کوتاه‌مدت، راه‌حلی کم‌هزینه‌تر و مناسبتر برای کنترل بیماری‌های ناشی از خاک نسبت به پرورش ارقام مقاوم جدید ارائه می‌کند.

 

 

 

نقش پیوند در تنش های غیرزیستی

پیوند تحمل به تنش‌های غیرزیستی، عملکرد، دوره برداشت و کیفیت میوه را افزایش می دهد. پایه ها همچنین می توانند بر تحمل دما، رطوبت شدید و تنش شوری تأثیر بگذارند. حذف تدریجی بخور متیل بروماید باعث جستجو برای روش های جایگزین برای کنترل پاتوژن خاکی در سبزیجات شده است.
اگرچه آفت‌کش‌های جایگزین و سایر درمان‌های فیزیکی در حال آزمایش و توسعه هستند، پیوند با پایه‌های مقاوم یکی از بهترین روش‌ها برای جلوگیری از بیماری‌های ناشی از خاک مانند فوزاریوم است. علاوه بر این، پیوند می تواند بر رشد رویشی، گلدهی، تاریخ رسیدن میوه و کیفیت آن تأثیر بگذارد و عملکرد بالاتری را به خصوص در شرایط دمای پایین ارائه دهد.

 

تاثیر پیوند روی خواص کیفی محصول

اتصال پایه و پیوندک بر pH، طعم، قند، رنگ، محتوای کاروتنوئید و بافت میوه تاثیر می گذارد. Cucurbita moschata به عنوان پایه، در برابر پژمردگی فوزاریوم مقاوم بوده و فیزیولوژی گیاه را بهبود می بخشد. از طرفی، پایه Cucurbita moschata باعث بافت و طعم نامطلوب در میوه های پیوندی (Cucumis melo var. indorus) می شود.

 

 

خوشبختانه این اثرات کیفی روند مثبتی دارند. برخی از ترکیبات پایه و پیوندک سفتی گوشت را همراه با قند و لیکوپن در هندوانه افزایش می دهند. این گزارشات نشان می دهد که صفات کیفی را می توان با انتخاب رقم پایه و پیوندک بهبود بخشید.

 

نقش پایه در مقاومت به پژمردگی فوزاریوم

پایه انتخابی تأثیر بسیاری از جمله بهبود مقاومت در برابر بیماری، بهبود تحمل دمای پایین خاک و یا شوری، بهبود دستیابی به مواد مغذی خاک و آب روی پیوندک دارد. علاوه بر این، مطالعات نشان داده‌اند که RNA، پروتئین و مولکول‌های کوچک که منجر به انتقال سیگنال می‌شوند، می‌توانند از پایه به پیوندک منتقل و مستقیماً بر فیزیولوژی پیوندک تأثیر بگذارند.

 

پیوند در خیار Cucumis sativus L

خیار (Cucumis sativus L)، به عنوان یک محصول کشاورزی، توانایی زیادی برای رشد در شرایط گلخانه ای در سراسر جهان دارد. خیار در برابر تنش سرما آسیب پذیر است و به تنش گرمایی حساس است (اگرچه یک سبزی گرما دوست است). تولید خیار در شرایط گلخانه‌ای با تنش‌های غیرزیستی و زیستی به‌ویژه در شرایط خشک و یا نیمه‌خشک به دلیل استفاده از کودهای معدنی زیاد، شور شدن خاک‌ها و دماهای بالاتر در تابستان مواجه است.

 

 

چندین رویکرد برای غلبه بر این تنش ها از جمله پیوند استفاده شده است. پیوند در خیار یک روش معمول است که بوسیله آن گیاهان مقاوم به تنش ها می توانند با استفاده از پایه های مقاوم در بابر پژمردگی فوزاریوم و تنش غیرزیستی مانند تنش گرمایی انجام شوند.

 

ربات پیوند زن تیداپارس

در میان محصولات سبزی برای پیوند، گیاهان خانواده کدوئیان ((cucurbitaceae در برابر پژمردگی فوزاریوم و گیاهان خانواده بادنجانیان (solanaceae) در برابر پژمردگی باکتریایی در کشت گلخانه ای رایج هستند. پیوند زن تیداپارس برای پیوند به روش نیمانیم و برای ساقه هایی از سبزیجات با ضخامت نشای 4تا 1.2 میلیمتر طراحی شده است. عملکرد مجموعه واحد برش، گیره زنی و استریل کردن تیغه ها برای برش بعد 15-10 ثانیه طول می کشد.

 

شکل9. ربات پیوند زن تیداپارسشکل9

 

اثر پیوند در فیزیولوژی خانواده کدوئیان و بادنجانیان:

 افزایش مقاومت به پوسیدگی فوزاریومی، فیتوفترا و پژمردگی باکتریایی
 کاهش مصرف آب
 کاهش مصرف کود و سموم کشاورزی
 افزایش عملکرد حداقل 30 درصدی

 

نتیجه گیری:

بیماری گیاهی پژمردگی فوزاریومی همچنان عامل اصلی خسارت در خانواده کدوئیان و بادنجانیان میباشد. پژمردگی فوزاریوم از جمله عوامل بیماریزایی است که مقابله شیمیایی و کاربرد کودهای شیمیایی پاسخگوی آن نمی باشد. در کنار انتخاب ارقام مقاوم، پیوند بهترین روش برای ایجاد مقاومت در برابر پوسیدگی فوزاریوم می باشد. سرعت کم و عدم رعایت سطح لازم بهداشت در فرایند پیوند به روش دستی، ربات پیوند زن را به عنوان راهکاری در راستای مقابله با پژمردگی فوزاریوم معرفی کرده است.

 

فاطمه صفایی (مدیر بخش تحقیق و توسعه کشاورزی شرکت تیداپارس)

09103218554

فائقه اصانلو (مدیریت شرکت تیداپارس)
09904823436

 

WWW.TIDAPARS.COM